1. ተረፈ ምርቶችን ማስወገድ
ተረፈ ምርቶችን በማስወገድ ደምን ማጽዳት የኩላሊት ዋነኛው ተግባር ነው፡፡ የምንበላው ምግብ ፕሮቲን ይኖረዋል፡፡ ፕሮቲን ለሰውነት እድገት እና መጠናከር አስፈላጊ ነው፡፡ ነገር ግን ፕሮቲን በሰውነት ውስጥ ጥቅም ላይ ስለሚውል የቆሸሸ ምርቶችን ያመነጫል፡፡ የእነዚህ ቆሻሻ ምርቶች መከማቸት እና መቆየት በሰውነት ውስጥ መርዝን ከማቆየት ጋር ተመሳሳይ ነው፡፡ እያንዳንዱ ኩላሊት ደምን እና መርዛማ ቆሻሻ ምርቶችን በማጣራት በመጨረሻ በሽንት ውስጥ ይወጣሉ።
ለምሳሌ፤ ክሬቲኒን (Creatinine) እና ዩሪያ ተረፈ ምርት ናቸው፡፡ እነዚህም በቀላሉ በደም ውስጥ ሊለኩ ወይም (መጠናቸው ሊታወቅ) የሚችሉ ናቸው፡፡ በደም ምርመራ ወቅት የሚኖራቸው መጠን የኩላሊትን ተግባር ያንፀባርቃል፡፡
2. ከመጠን በላይ ፈሳሽ ማስወገድ
ሁለተኛው በጣም አስፈላጊ የኩላሊት ተግባር የቁጥጥር ስራ ነው፡፡ በሰውነት ውስጥ አስፈላጊውን የውሃ መጠን በመያዝ ከመጠን በላይ ሲሆን በሽንት መልክ በማስወጣት የፈሳሽ ሚዛንን መጠበቅ ትልቁ ተግባር ነው፡፡ ይህም ለሕይወታችን አስፈላጊ ነው፡፡ ኩላሊቶቹ ሲጎዱ ይህንን ከመጠን በላይ የውሃ መጠን የማስወገድ ችሎታቸውን ያጣሉ፡፡ በሰውነት ውስጥ ከመጠን በላይ ውሃ እብጠትን ያስከትላል፡፡
3. ማዕድኖችን እና ኬሚካሎችን ማመጣጠን
ሌላው የኩላሊታችን ተግባር በሰውነታችን ውስጥ ያሉትን ማዕድናት እና ኬሚካሎችን ቁጥጥር ማድረግ ነው፡፡ ማነስም መብዛትም የለባቸውምና፡፡
የሶዲየም መጠን ለውጥ በሰው አእምሮአዊ ሁኔታ ላይ ተጽዕኖ ሊያሳድር ይችላል፣ የፖታስየም መጠን ለውጥ ደግሞ በልብ ምት ላይ እንዲሁም በጡንቻዎች ስራ ላይ ከፍተኛ አሉታዊ ተጽእኖ ይኖረዋል። የካልሲየም መደበኛ ደረጃን መጠበቅ እና ፎስፈረስ ለጤናማ አጥንት እና ጥርስ አስፈላጊ ነው፡፡
4. የደም ግፊትን መቆጣጠር
ኩላሊቶች የተለያዩ ሆርሞኖችን ያመነጫሉ፡፡ (ሬኒን፣ angiotensin፣ aldosterone፣ prostaglandin ወዘተ) በሰውነት ውስጥ ውሃን እና ጨውን ለመቆጣጠር ይረዳሉ፣ ይህም ጥሩ የደም ግፊትን በመቆጣጠር ረገድ ወሳኝ ሚና ይጫወታሉ። የኩላሊት ውድቀት ባለበት ታካሚ ላይ በሆርሞን ምርት ላይ የሚፈጠሩ ውዝግቦች እና የጨው እና የውሃ ቁጥጥር ወደ ከፍተኛ የደም ግፊት ይመራሉ።
5. የቀይ የደም ሴሎች መመረት
ሌላው በኩላሊት ውስጥ የሚመረተው ሆርሞን ነው፣ በቀይ የደም ሴሎች (RBC) ምርት ውስጥ ትልቅ ሚና ይጫወታል። የኩላሊት ውድቀት በሚከሰትበት ጊዜ የቀይ የደም ሴል ምርት ይቀንሳል፡፡ ይህ ደግሞ ለደም ማነስ ያጋልጣል፡፡
የ RBC ምርት መቀነስ ዝቅተኛ የሂሞግሎቢን (የደም ማነስ) ያስከትላል፡፡ በዚህ ምክንያት ነው የኩላሊት ህመም ወይም ጉዳት የደረሰባቸው ህሙማን የሂሞግሎቢን መጠናቸው አነስተኛ የሚሆነው፡፡ ለደም ማነስ ስለሚጋለጡ በብረት (አይረን) እና በቫይታሚን ማከምና የደም መጠናቸውን ማሻሻል አይቻልም፡፡
6. ጤናማ አጥንትን ለመጠበቅ
ኩላሊቶች ቫይታሚን ዲን በመጠቀም አጥንት ጠንካራና ቅርፅ እንዲኖረው ትልቅ አስተዋፅኦ ያደርጋሉ፡፡ ይህም ካልሲየምን ከምግብ ውስጥ ለመምጠጥ፣ ለአጥንትና ለጥርስ እድገት እንዲያገለግል እንዲሁም አጥንት ጠንካራ እና ጤናማ እንዲሆን አስፈላጊ ነው። የኩላሊት ውድቀት በሚከሰትበት ጊዜ የቫይታሚን ዲ መቀነስ የአጥንት እድገት እና ጥንካሬ እንዲሁም ጥርስ ደካማ እንዲሆን ያደርጋል፡። የእድገት መዘግየት በልጆች ካለ የኩላሊት ውድቀት ምልክት ሊሆን ይችላል፡፡
YouTube – https://www.youtube.com/@NBCETHIOPIA
TikTok – https://www.tiktok.com/@nbcethiopia
Facebook – https://www.facebook.com/ethiopiannbc
Telegram-https://t.me/nbcethiopiatv
#NBC_ETHIOPIA
#ሆኖ_መገኘት
